روشی موثر و مفید برای کاهش
وزن، چربی، کلسترول و غیره
احتمالاً همه ما تا به حال چندین دستور جورواجور رژیم لاغری شنیدهایم. چرندیاتی که هر از چندی میآید و به دنبالش رژیمگیرانی چاقتر، ناسالمتر و عصبیتر بجا گذاشته است.
احتمالاً همه ما تا به حال چندین دستور جورواجور رژیم لاغری شنیدهایم. چرندیاتی که هر از چندی میآید و به دنبالش رژیمگیرانی چاقتر، ناسالمتر و عصبیتر بجا گذاشته است.
- روزهٔ سلامتی مطلقاً با روزهٔ ماه رمضان متفاوت است.
- آیا رژیمی منطقی وجود دارد که حفظ و ارتقاء سلامت بدن هدف اصلیش باشد؟
- آیا بدن ما به میزان کافی کالری دریافت میکند یا این میزان زیاد است؟
- مغز برای فعالیت به قند نیاز دارد. آیا حذف قند موجب بیماریهای مغزی نمیشود؟
- پدیدهٔ یویو در رژیمهای غذایی چیست؟ چرا با کنار گذاشتن رژیم، چاقتر میشویم؟
- آیا میتوان خورد و لاغر هم شد؟
اخیراً برنامهای از بیبیسی دیدم که اطلاعات و نکات بسیار جالبی در خصوص برخی روشهای تغذیه و کنترل وزن داشت. این برنامه از تلویزیون دولتی سوئد هم پخش شده.
شبکهای غیرانتفاعی
با فیلترهای متعدد که در آن هیچگونه تبلیغی پخش نمیشود. به همین دلیل فکر کردم که
میتوان به آن اطمینان کرد و تصمیم گرفتم مطالبش را تا جایی که امکانپذیر باشد بنویسم
و اگر لازم بود، توضیحاتی به آن اضافه کنم.
یک نکته!
در این برنامه متخصصین نکات علمی
و جزئیات زیادی را شرح دادهاند. من بخشهای علمی را با رنگی دیگر نوشتهام تا آنها
که حوصلهٔ خواندن همهٔ این توضیحات را ندارند فقط نتیجهٔ صحبتها را بخوانند. نکتهء
دوم این که برنامه بیش از یک ساعت بود، بنابراین برای خواندن باید وقت بگذارید!
سوژه
مایکل موزلی مردی در دههٔ پنجاه زندگی است که برای کنترل وضعیت بدنش نزد پزشک میرود.
او هیکلی بسیار معمولی دارد. کمی شکم و غبغب و مختصری اضافه وزن. نتایج آزمایش خونش
نتایج عجیبی نیست و احتمالاً خیلی از ما (که در سنین بین چهل تا شصت هستیم) وضعیتی
مشابه نتایج آزمایشات مایکل موزلی داریم. پزشکان به مایکل گفتند که با توجه به میزان
چربی بدنش (۲۷%) و
سایر فاکتورهای خونی، احتمال سکته قلبی او در آیندهٔ نزدیک (در قیاس با بدنی کاملاً
سالم) ۴۰% بیشتر
است. همچنین احتمال ابتلا به سرطان (به خصوص سرطان پروستات) برایش چندین برابر است؛
و به او گفته شد که اگر نخواهد تغییری کلی در وضعیت زندگیش ایجاد کند، طی چند سال آتی
میبایست تقریباً روزانه هشت عدد قرص بخورد. صرفنظر از این که عوارض جانبی آنها چه
میتوانند باشند.
او میبایست رژیم بگیرد تا وزن کم کند و میزان چربی، کلسترول و سایر
فاکتورهای موثر را بهبود ببخشد. بیهودگی رژیمهای خلقالساعه برای متخصصین مسلم است.
بنابراین جستجوی او برای پیدا کردن روشی جدید و مبتنی بر منطق و دلایل علمی شروع میشود.
اولین نکتهای که پزشکان روی آن تاکید داشتند این بود که باید کالری ورودی به بدن کم
بشود. اما آیا کم خوردن موجب سوءتغذیه نمیشود؟ و این، خود مشکلات بزرگتری ایجاد نمیکند؟
سوء تغذیه در جامعهٔ مدرن: خیال یا واقعیت
آیا امروزه مردم عادی زیاد از حد نمیخورند؟
جرقه این فکر از دههٔ ۱۹۳۰
در آمریکا شروع شد. هنگامی که بر اثر "بحران اقتصادی بزرگ"، جامعه
دچار قحطی و فقر شدیدی شد. بیکاری، افسردگی و کمبود غذا در همهٔ جامعه گسترده بود.
ظاهراً این عوامل میبایست به افزایش مرگ و میر و پایین آمدن «امید به زندگی» منجر
میشد.
«امید به زندگی» یک شاخص آماری است که نشان میدهد متوسط طول عمر در یک جامعه
چقدر است. هر چه شاخصهای بهداشتی و همچنین درمانی بهبود یابد «امید به زندگی» افزایش
خواهد یافت.
اما نتایج آماری در حد فاصل سالهای ۱۹۲۹ الی
۱۹۳۳ نشان
میدهد که «امید به زندگی» در این دوره به شکلی حیرتانگیز شش سال بیشتر شده است.
تحقیقات در دانشگاه پزشکی واشنگتن همان زمان روی این پرسش آغاز شد که آیا دریافت کالری
کمتر، به افزایش عمر کمک میکند؟
رابطهٔ کالری و عوامل بیماریزا
بدون شک ما برای داشتن
انرژی، به کالری احتیاج داریم. پس این عامل حیاتبخش چه کاری میکند که نباید بکند؟
دکتر والتر لونگو پژوهشگر مکانیزم پیری در دانشگاه کالیفرنیا تحقیق مفصلی در این زمینه
کرده است.
Professor Valter
Longo
Gerontologist and Biological Scientists
University
of Southern California |
برای تحقیق روی انسانها محققین به سراغ یک گروه در اکوادر رفتند که بیماری
نادری دارند (در فیلم از آن نه به عنوان بیماری بلکه ویژگی اسم میبرند).
سندروم لارون
Laron syndrome |
جمعیت
این افراد در دنیا بالغ بر ۳۵۰
نفر است. آنها کوچک ماندهاند یعنی قدشان رشد نمیکند. اما
آنها کوتولههای معمول نیستند چرا که در خانوادهای عادی به دنیا آمدهاند که سایر
افراد آن از رشد طبیعی برخوردارند.
مردی چهل و هفت ساله و فرزندانش |
بدن این افراد ِکوچک مانده مصونیت عجیبی نسبت به
برخی بیماریهای مهلک دارد. آنها حتی از آدمهای معمولی بیشتر میخورند (آت و اشغال
هم زیاد میخورند) سیگار میکشند الکل مینوشند و عجیب این است که هرگز سکته نکرده
یا سرطان یا دیابت نگرفتهاند در حالی در خانوادهشان بودهاند افرادی که بر اثر همین
بیماریها مردهاند. اما همهٔ این درگذشتگان، اندامی معمولی داشتهاند.
مردی سی و دوساله و همسر هفده سالهاش |
والتر که نمیتوانست
دچار سندروم لارون شود، اصلا بیایید فرض محال بکنیم که میتوانست. چه کسی برای عمر
طولانیتر حاضر است قدش بشود یک متر؟ ولی میخواست بداند که چه چیزی در بدن این افراد
وجود دارد که این مصونیت را ایجاد میکند؟ اما این سوال درستی نیست. باید پرسید چه
چیز در بدنشان وجود ندارد؟
فاکتور رشد شبه انسولین
این پروتئین که در ژن انسان کدگذاری
شده است برای رشد از نوزادی تا بزرگسالی نقش مهمی دارد و در بزرگسالی نیز همچنان
نقش فعالی در ساخت و ساز ماهیچه دارد.
Insulin-like growth factor 1
IGF1 |
فعالیت این پروتئین یا «فاکتور رشد»، ارتباط
مستقیم با دریافت کالری دارد. یعنی هر چقدر کالری بیشتری به بدن برسد، این هورمون
بیشتر تولید میشود.
دو موش همسن را در شرایط کاملاً یکسان قرار دادند و در ساختمان
ژنتیکی یکی از موشها دستکاری کردند تا میزان این پروتئین در بدن موش به حداقل ممکن
برسد. در نتیجه این موش رشد بسیار کمی داشت و یک سال از موش همسن خود بیشتر عمر کرد
که در مقیاس انسانی، میشود سی تا چهل سال عمر بیشتر.
شباهت خاص این موش با افرادی
که دچار سندروم لارون هستند در پایین بودن میزان «فاکتور رشد شبه انسولین» در بدنشان
است. بنا بر نتیجهگیری دکتر لونگو، رابطهای مستقیم بین کاهش «فاکتور رشد» و افزایش
مصونیت بدن وجود دارد. اما وقتی این هورمون کم میشود چه اتفاقی میافتد؟
تقسیم سلولی،
نشانهٔ رشد یا پیری؟
سلولهای انسان از بدو تشکیل تا مرگ در حال تکثیر است. در این
حالت، سلولها فرصتی برای ترمیم خود ندارند چرا که مرتباً مشغول بازتولید خود هستند.
مانند ماشینی که بیوقفه گاز میخورد و بدون رفتن به تعمیرگاه به پیش میتازد. تحقیقات
نشان داده که با پایین آمدن میزان «فاکتور رشد»، تقسیم سلولی به شکل محسوسی کم میشود
و با این کاهش، رفتار سلولها هم تغییر شگرفی دارد. همانند ماشینی که به تعمیرگاه میرود،
سلولها هم در ازای فرصتی که پیدا کردهاند، بجای افزایش شروع میکنند که خود را ترمیم
کنند و مرتباً قویتر شوند. در این شرایط موقعیتی برای جهشهای سلولی (که عامل برخی
بیماریهای مهلک است) و تولید سلول معیوب یا سرطانی پیدا نمیشود.
جمعبندی همه این
مطالب میتواند به این صورت باشد:
کاهش جذب کالری ←
کاهش تولید فاکتور رشد ← کاهش
تقسیم سلولی ← تولید سلولهایی قویتر
← مصونیت بدن در برابر برخی بیماریهای
مهلک
باز هم والتر میبیند که هر چه هست زیر سر کالری است. پس باید برای کاهش ورودی
کالری کاری بکند.
رژیم غذایی بسیار کم کالری
پروفسور لوییجی فونتانا محقق تغذیه در
مدرسه پزشکی سنت لوئیس از دانشگاه واشنگتن در تحقیقات روی فیزیولوژی بدن انسان به نتایج
جالبی رسید.
Professor Luigi Fontana
Associate Director,
Longevity Research Program
University in St. Louis
School of Medicine |
کسانی که تنها میوه و سبزیجات میخورند و سالها از رژیمی کم کالری پیروی
میکنند، به طرز محسوسی علائم پیری را ندارند. پوستشان چروک میخورد یا لک میآورد
اما تعادل بدن و بالانس مغزیشان مانند یک فرد ۲۰ ساله
است.
در این رژیم از شکلات، گوشت، چربی و نشاسته خبری نیست. میزان چربی مردی ۵۵ ساله
که سالهاست تنها سبزیجات، دانههای روغنی و میوه (به خصوص پوست آن را) میخورد ۱۱% یعنی
مشابه یک ورزشکار حرفهای و جوان است که عددی رویایی است. سایر فاکتورهای خونیش هم
به قدری عالی است که امکان مرگش بر اثر بیماری قلبی یک به میلیون است. ریسک ابتلا به
سرطانش هم چندین برابر کمتر از فردی عادی با رژیم غذایی معمول است.
اما با وجود این
نتایج درخشان، این روشی نبود که مایکل حاضر به پذیرفتنش بشود. نه کبابی، نه شکلاتی
نه یک لیس به بستنی. با این حساب، آدم صد سال زندگی کند که چه بشود؟ پس مایکل میگوید،
ممنون اما بنده نیستم!
روزه
پیشنهاد بعدی نوعی روزه گرفتن بود. چون در فیلم از همین
لغت استفاده میشود من هم همین را مینویسم ولی همانطور که خواهید دید روزهٔ سلامتی
هیچ شباهتی با روزهٔ رمضان ندارد.
در این روش روزهگیر هر ماه چهار روز هیچ چیز نمیخورد.
بجز آب و چای (به هر میزانی) و یک وعده سوپ که ارزش غذایی آن تنها پنجاه کیلو کالری
است. برای مایکل انتخاب بین چهار روز غذا نخوردن با یک عمر میوه و امثالهم خوردن، خیلی
سخت نبود. او چهار روز روزه گرفت. اولین روز خیلی سخت گذشت، حتی در خواب هم خواب غذاهای
چرب و چیلی را میدید. روز دوم کمتر سخت بود اما روز سوم دیگر احساس گرسنگی نداشت.
با گذشت چهارمین روز و پس از دادن آزمایش خون، خود را به یک صبحانه بسیار شاهانه دعوت
کرد.
نتایج آزمایشات حیرتانگیز بود. پس از چهار روز رژیم، اعداد نامطلوب تا پنجاه
درصد کاهش داشتند. که به این معنی است که این روزه میتواند کاملاً اثر گذار باشد.
خطرات احتمالی کمبود قند برای مغز
تا اینجا مرتباً صحبت از کم کردن کالری شده. ولی همیشه
شنیدهایم که مغز قند میسوزاند تا فعال باشد. برای همین هم وقتی فعالیت فکری زیادی
داریم، گرسنه میشویم. اما چه بر سر مغز میآید وقتی که مقدار کالری بدن را کاهش میدهیم؟
مایکل میخواست مطمئن باشد که این کمبود در بازهٔ زمانی طولانی، تأثیر منفی روی مغز
نداشته باشد. برای جواب به این سؤال او به بالتیمور رفت و با پرفسور مارک متسون متخصص
عصبشناسی دانشگاه جانز هاپکینز دیدار کرد. آنها در آزمایشگاه انستیتوی ملی، تحقیقات
زیادی در خصوص چگونگی پیری انجام داده بودند.
Professor
Mark Mattson
Chief of the Laboratory of Neurosciences
Johns Hopkins
University |
بنا بر بررسیها، موشهایی که کالری کمتری
دریافت میکردند عمری بسیار طولانیتر داشتند (مشابه بررسیهای دکتر لونگو) اما نکتهٔ
جدید این بود که این موشها قدرت یادگیری بسیار بالاتری داشتند و روند کند شدن حافظهشان
بسیار دیرتر آغاز میشد و حال آن که موشهایی با رژیم قندی بالا، به سرعت دچار زوال
عقل (آلزایمر) میشدند. در صورت یکسانسازیِ شرایط آدمها با این موشها، تصور میشود
که روند آغاز آلزایمر در انسانهایی با دریافت کالری کمتر، میتواند تا ۴۰ سال
به تأخیر بیفتد. اما چرا چنین اتفاقی میافتد؟
ارتباط احساس گرسنگی و کاهش روند زوال عقل
در فارسی از اصطلاح «سر گرسنه بر بالین گذاشتن» برای تشریح یک وضعیت فلاکتبار
استفاده میشود اما انگار این وضعیت چندان هم بیفایده یا دردناک نیست. در مقایسهٔ
سلولهای مغز موشهایی که غذای پرکالری دریافت میکردند با آنها که غذای کمتر میخوردند
و در حالت نیمه گرسنه نگهداری میشدند تفاوت محسوسی دیده میشود. در قسمت بالای تصویر،
برشی از مغز موشی با تغذیهٔ پر قند و در پایین مغز موشی با تغذیهٔ قندی پایین دیده
میشود.
مغز گروه دوم، سلولهای جدید خیلی بیشتری تولید کرده است و همین، موجب تأخیر
در روند پیری مغز شده است. چرا؟
خود موشها که حرفی نزدهاند اما تصور میشود که رابطه
بین گرسنگی با افزایش فعالیت مغز (و ساخت سلولهای جدید) به این خاطر است که برای مغز،
احساس گرسنگی جزو علائم هشداردهندهٔ حیاتی است. مغز در این وضعیت احساس خطر میکند
و برای پیدا کردن غذا فعال میشود؛ و این فعالیت اضافی، بدون دخالت یا تصمیم ما انجام
میشود. نهایتاً نتیجهگیری میشود که گرسنگی هشیاری بیشتری میآورد.
بیجهت نبود
که سعدی علیه الرحمه گفته بود:
اندرون از طعام خالی دار
تا در او نور معرفت بینی
(امیدوارم
دوستان به این نتیجه نرسند که من ادعا کردهام که شیخ اجل سعدی، عصبشناس هم بود.)
با
نگاهی به تحقیقات دکتر متسون و فواید احساس گرسنگی، دکتر لونگو معتقد است که دستاورد
روزه گرفتن به مراتب بهتر از یک رژیم غذایی کم کالری و دائمی است. اما مایکل میبایست
ماهیانه لااقل چهار روز روزه بگیرد که برایش سخت بود. او ترجیح داد که روشی دیگر را
امتحان کند.
روزهٔ متناوب یا بگیرنگیر
دکتر کریستا وارادی متخصص تغذیه در دانشگاه ایلینوی،
روزهٔ یکی در میان را بررسی و به نتایج جالبی رسیده است. در این روش فرد در روز اول،
وعدهٔ غذایی را میخورد که کالری آن برای زنان تقریباً ۴۰۰ تا ۵۰۰ و برای
مردان ۵۰۰ تا
۶۰۰ است.
یعنی غذایی بسیار سبک شامل سبزیجات، کمی دانهٔ روغنی، میوه و البته هر مقدار آب؛ و
روز بعد میتواند هر چیز را به هر مقداری بخورد. هر چیز و هر مقدار.
Michael
Mosley and Dr. Krista Varady
Department of Kinesiology and
Nutrition
University of Illinois |
بررسی نشان داده
که اگر فرد در هفته دو روز روزه بگیرد بعد از شش ماه، وزن کم کرده و همچنین این کار
تأثیر بسیار مثبتی در کاهش کلسترول، تریگلیسرید و فشار خون دارد. بر اساس تحقیقات
آنها، تأثیر مثبت آن روز کم کالری، بسیار مهمتر از روز بعد است که فرد میتواند زیادهروی
هم بکند. چرا که در عمل دیده شد که روزهگیرنده هرگز نمیتواند آن مقدار کالری روز
قبل را به وعدهٔ غذایی روز بعد اضافه کند. به زبان ساده و غیرفنی، اگر یک روز نخورد
روز بعد قادر نیست که دو برابر بخورد. بنابراین مجموع کالری دریافتی در این دو روز،
در زمانی طولانی، کاهشی فاحش را نشان میدهد که خودبخود هدف متخصصین را تأمین میکند.
یعنی کاهش ورود کالری و در نتیجه کاهش تولید «فاکتور رشد» و کاهش وزن، کلسترول و الی
آخر.
مایکل تصمیم گرفت که یک برنامهٔ روزهٔ پنج-دو بگیرد. یعنی پنج روز هفته تا ۲۰۰۰ کالری
غذا بخورد (که کافی است) و دو روز را روزه بگیرد یعنی ۶۰۰ کالری
دریافت کند. او ترجیح داد که وعدهٔ غذایی روزهاش، صبحانه باشد و روزهها را هم وسط
هفته گرفت که برود سر ِکار. آنجا وقت زیادی برای فکر کردن به قار و قور شکمش نداشت.
ضمناً دو روز روزه را لزوماً پشت سرهم نگرفت اما به هر حال دو روز را در هفته روزه
بود.
پس از پنج هفته او شش کیلو وزن کم کرده بود و از همه مهمتر این بود که این کاهش
به خصوص در کم شدن قطر شکمش نمود داشت. میزان چربی بدنش هم ۷ درصد
کاهش داشت. که عددی بسیار قابل توجه است.
از همه مهمتر این بود که میزان «فاکتور رشد
شبه انسولین» به نصف کاهش یافته بود. به این معنا که خطر ابتلا به سرطانهایی مثل سرطان
پروستات، روده یا پستان کاهشی چشمگیر یافته بود. میزان قند خونش هم به نود رسیده بود
که برای مردی پنجاه و خردهای ساله عددی عالی است. کلسترولش هم کاهش داشت و نکته اینجاست
که همهٔ اینها را بدون خوردن دارو انجام داده بود.
رژیمهای سختگیرانه و مصیبتی به نام پدیدهٔ یویو
در رژیمهای سنتی، بدن دچار احساس قحطی میشد. یعنی بعد از این که
رژیمگیر بدبخت چند روز غذای خیلی کمی میخورد مغزش وضعیت را بحرانی و اعلام قحطی میکرد.
در این حالت مغز منتظر فرصتی است تا مقدار کمی کالری وارد بدن شود. در این حالت مغز
تماماً آن را جذب کرده و بدون سوزاندنش، و برای روز مبادا بلافاصله آن را به چربی تبدیل
میکند و میگذارد توی صندوقخانه (که تقریباً همان دور شکممان میشود).
در رژیم سنتی،
رژیمگیرنده ابتدا به سرعت لاغر میشود ولی هر بار که چیزی میخورد، مغز تا حد ممکن
آن غذا را نمیسوزاند و تنها در حدی که طرف نمیرد کمی از آن را مصرف میکند. بعد از
چند ماه که بینوا از زندگی بیزار میشود و به میز غذای معمولی برمیگردد، مغز فرمان
حمله را صادر میکند. یعنی هر چه را که وارد میشود به چربی تبدیل میکند. به همین
دلیل مصیبت آشنای رژیمگیرندگان، پدیدهٔ یویو است. یعنی لاغر میشوند چاق میشوند لاغر
میشوند چاق میشوند ولی هر بار کمی وزنشان بالاتر میرود.
حذف پدیدهٔ یویو
برای کسانی
که رژیمهای گوناگون را امتحان کردهاند (و حالا چاق و چله نشستهاند و این مطالب را
میخوانند) متفاوت بودن روزهٔ سلامتی آشکار است. این روش انعطاف عجیبی دارد. لزومی
ندارد که فرد سه ماه با ترازو غذایش را اندازه بگیرد و هر لقمه کوفتش بشود و چشمش دنبال
یک بستنی یا همبرگر دودو بزند. یک روز خیلی کم میخورد و فردا مهمانی میدهد!
اما این
فقط اول داستان است. تفاوت ماهیتی این شیوه با رژیمهای سنتی در نکتهٔ دیگری است. در
روزهٔ سلامتی، مغز اصلاً وارد فضا قحطی نمیشود. پیش از این که احساس خطر کند کالری
فراوان وارد بدن شده و احساس سیری به او میگوید همه چیز امن است. اگر هم فرد دیگر
نخواهد به این روش ادامه بدهد، چون مغزش هیچوقت وارد فاز ذخیرهسازی چربی نشده، هیچ
اتفاق خاصی نخواهد افتاد. البته اگر طرف خودش را با مکدونالد خفه کند، حتماً چاق میشود!
اخطار
سخن
پایانی این که این رژیم برای کودکان و نوجوانان، زنان باردار، کسانی که ناراحتی معده
دارند، بیماران دیابتی و به طور کلی آنها که میبایست مرتباً دارو بخورند توصیه نمیشود.
کلاً هم ترجیح دارد که با پزشکتان مشورت کنید. البته اگر او از جمله پزشکانی باشد
که اگر چیزی در کتاب فیزیولوژی گایتون نوشته نشده نبود اصلاً قبولش ندارد، جوابش معلوم
است. بیخود با او مشورت نکنید. بینتیجه خواهد بود!
منابع
Professor Luigi Fontana
Professor of Medicine and Nutrition,
Associate Director, Longevity Research Program,
University in St. Louis
School of Medicine; Salerno University Medical School
Longevity: Calorie Restrictors - CRonies
Conclusion: Final Diet - Results
Professor Valter D. Longo
Professor in Gerontology and
Professor in Biological Science
Alzheimer's and Cancer Research, Biological
Sciences
University of Southern
California
Natural Medicine Journal
Caloric Restriction and Fasting in Disease Prevention and Treatment
Fasting cycles retard growth of tumors
National Cancer Institute
NCI Cancer Bulletin: To Eat or Not to Eat
Professor Mark Mattson
Professor and Chief of the Laboratory of Neurosciences and Intramural
Research Program at the National Institute on Aging
Johns Hopkins University
Johns Hopkins University School of Medicine, Department of
Neuroscience
Cellular and molecular mechanisms of brain aging
and neurodegenerative disorders
Nature , Medicine
Profile: Mark Mattson by Helen Pearson
U.S. Department of Health & Human Services
National Institutes of Health (NIH), Laboratory of Neurosciences
Mark P. Mattson, Ph.D., Senior Investigator Chief
Dr. Krista Varady
PhD, from the Department of Kinesiology and Nutrition
University of Illinois
University of Illinois at Chicago
Krista Varady weighs in on how to drop pounds
Guardian News and Media
Horizon: Eat, Fast and Live Longer
BootsWebMD: Diet health centre
Is alternate day fasting good for your health?
Laron syndrome
U.S. Department of Health & Human Services
National Center for Advancing Translational
Sciences (NCATS): Diseases, Laron syndrome
Orphanet: Rare diseases, Laron syndrome
Discover Magazine, Science for the Curious: Health
& Medicine
Rare Form of Dwarfism Protects Against Cancer
The New York Times, Science
Ecuadorean Villagers May Hold Secret to Longevity
Daily Mail: The Ecuadorian dwarf community 'immune
to cancer and diabetes'
http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-2303479/The-Ecuadorian-dwarf-community-immune-cancer-diabetes-hold-cure-diseases.html
خیلی زیبا، روان و غنی بود !
پاسخحذفادامه بده دوست عزیز
بسیار جامع و کامل بود.
پاسخحذفممنونم.
چقدر جالب و مفید . من از امروز شروع میکنم . قسمتهای علمی یا فنی هم به اندازه بقیه قسمتها، جذاب و خواندنی بود. ممنون
پاسخحذفبا درود - در قسمت روزه بگیر نگیر , اگه طرف هفته ای دو روز روزه بگیره , بعد از 6 ماه وزن کم میکنه یا 6 هفته ؟ 6 ماه خیلی زیاده .... ضمن اینکه اون آقای مایکل که از این روش استفاده کرده بود , بعد از 5 هفته , 6 کیلو کم کرده بود !
پاسخحذفبا سپاس از مطالب پر بارتون -
ارادتمند
فرشید فتوتی
دوستان نازنینی گله داشتند که چرا اینقدر بین نوشتههایم فاصله افتاده است. بابت این اهمال و تنبلی شرمندهام. امیدوارم بتوانم کمی فعالتر شوم.
پاسخحذفاما میخواهم خدمت دوستان عزیزم اعلام کنم که صفحهای در فیسبوک درست کردهام. اگر آنجا تکمهٔ لایک را بزنید، وقتی مطلب جدیدی مینویسم بهسرعت در جریان قرار خواهید گرفت.
سپاسگزار خواهم بود اگر دوستان خود را نیز به این صفحه دعوت کنید. نشانی صفحهٔ فیسبوکم:
Che jaaleb چه جالب
https://www.facebook.com/pages/Che-jaaleb-%DA%86%D9%87-%D8%AC%D8%A7%D9%84%D8%A8/258835840934411